Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2011

Ζωντοχήρα...

Η φωτογραφία είναι του φωτορεπόρτερ ΜΑΝΟΛΗ ΜΕΓΑΛΟΚΟΝΟΜΟΥ, από το βιβλίο Η ΣΜΥΡΝΗ, εκδ. ΕΡΜΗΣ, Αθήνα 1979


Ζωντοχήρος και ζωντόχηρος ο, θηλ. ζωντοχήρα, ουσ.(ερρ.) αυτός που έχει πάρει διαζύγιο και ζει η γυναίκα του (συνων. χωρισμένος, διαζευγμένος)


NEO ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑ

Η τετράγωνη "αρσενική" εξήγηση της παραπάνω λέξης που είναι και η σημερινή τρέχουσα, σκοντάφτει αμέσως μόλις ακούσουμε, γιά παράδειγμα, το τραγούδι του Γιοβάν Τσαούς "Ελένη η ζωντοχήρα". Στην πρώτη στροφή το νόημα μπερδεύεται...




"Η Ελέν΄η ζωντοχήρα, ντέρτι έχ΄η κακομοίρα,
ένα γέρο άντρα έχει, η καημένη δεν αντέχει..."








Είναι προφανές ότι αναφέρεται σε μιά γυναίκα πρόσφυγα που είναι ζωντοχήρα επειδή ο άντρας της έμεινε πίσω, στη Μικρασία. Ο γέρος άντρας είναι, προφανώς, κάποιος που έχει σχέσεις μαζί της και την ενισχύει οικονομικά.

Όταν έγινε η καταστροφή της Σμύρνης και είχε αποχωρήσει ο ελληνικός στρατός αφήνοντας τον κόσμο στην εκδικητική μανία των γειτόνων, η διαταγή ήταν ότι, οι άνδρες ανάμεσα στα 17 και 45 θα παρέμεναν στην Τουρκία γιά να ενταχθούν στα Τάγματα εργασίας που θα επιδιόρθωναν τις καταστροφές. Στην Ελλάδα ήρθαν, ουσιαστικά, γυναικόπαιδα και άνδρες άνω των 45, όταν η ηλικία αυτή θεωρούνταν μεγάλη εκείνη την εποχή.

Είναι χρήσιμο να έχουμε κατά νου ότι, ένα μεγάλο μέρος των γυναικών που ήρθαν δε θα τις χαρακτηρίζαμε σα
χήρες αλλά ζωντοχήρες. Ήταν όλες αυτές που δεν ήξεραν αν και πότε ο άντρας τους θα αφηνόταν ή θα τό΄σκαγε και θα ερχόταν στην Ελλάδα (και οι περισσότεροι δε γύρισαν ποτέ). Kαι μόνο η γνώση αυτού του γεγονότος αρκεί γιά να ρίξει φως σε πολλές πλευρές των διλημμάτων που προέκυψαν. Οι γυναίκες αυτές δε διανοούνταν ή δε τολμούσαν να παντρευτούν, άρα απέμεναν οι ελεύθερες σκέψεις και κάποιου είδους "συμβίωση", πράγμα που θα έσυρε ποταμούς κριτικής εναντίον τους. Η ζωή στο μεταξύ περνούσε...

Αυτό, σε συνδυασμό με τη γενικότερη απελπισία και ιδεολογικό κονφούζιο της δεκαετίας του ΄30, απαντάει και εξηγεί, σε καθοριστικό βαθμό, τα διάφορα ρομαντικά συμπεράσματα περί ελευθερίας των "ρεμπετισσών", "ελεύθερων σχέσεων", ότι ήταν "εναντίον του στεφανιού" κλπ., κλπ.

Ας θυμόμαστε ακόμα ότι οι λέξεις χήρα και ζωντοχήρα συναντιούνται, στη συντριπτική πλειοψηφία, σε τραγούδια των Μικρασιατών και υποχωρούν στο πειραιώτικο ρεμπέτικο και στην Τσιτσανική εποχή.



Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2011





ο μάγκας


Επιθετικό κείμενο...
______________
αηδία για την απουσία αηδίας...

Υπάρχει μιά λέξη που είναι ένα κουρελιασμένο σκουπίδι για τον πολύ κόσμο και θετικός χαρακτηρισμός άθλιας καθημερινής τριβής για τη νεολαία που δε ξέρει - κι από πού άλλωστε να μάθαινε;

Αυτή τη παρεξηγημένη λέξη θέλω, για άλλη μιά φορά, να υπερασπιστώ σ΄ένα γραφτό που δε θα μοιάζει με τα διάφορα σαχλεπίσαχλα που, ίσως, τυχαίνει να πέσουν στη προσοχή σας. Εννοώ τη λέξη

μάγκας!

Κάντε μου τη χάρη, δώστε λίγο
απ΄τον ελάχιστο χρόνο που διαθέτετε
και ρίξτε μιά ματιά στα παρακάτω.
Θα μου πείτε, εσείς που δε σας 
ενδιαφέρει το θέμα, "και τι με νοιάζει
εμένα;". 
Εκεί βρίσκεται το λεπτό σημείο.
Σας ενδιαφέρει γιατί άπτεται, έμμεσα,
πολλών άλλων πλευρών ΚΑΙ της σημερινής
σας ζωής.
 Με πιστεύετε;


Δείτε πρώτα μιά αηδία, αν αντέξετε, σα τις περισσότερες, παντός είδους, που πλημμυρίζουν  καθημερινά μιά χώρα που έχει φτάσει στο χείλος της χρεωκοπίας - και δε φταίνε μόνο οι πολιτικοί γι αυτοί - και στρέφεται στην Κίνα για να μας σώσει. Κανείς πιά δε μας εμπιστεύεται και οι Κινέζοι ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν.

Να, η αηδία

http://www.funny-city.gr/2493/

Υπάρχει λοιπόν ένα μεγάλο σακούλι όπου μέσα του έχει ανακατευτεί ένας σωρός από επιπόλαιες, ταξικά χρωματισμένες και λανθασμένες πληροφορίες οι οποίες, υποτίθεται, δίνουν μιά εξήγηση του περιεχομένου της έννοιας του μάγκα. Μπέρδεμα με το σαχλό φαινόμενο των μπερδεμένων κουτσαβάκηδων του 1870 ως περίπου το 1892, η σαβούρα της γελοιοποίησης από τον ελληνικό κινηματογράφο και την επιθεώρηση (με ελάχιστες εξαιρέσεις μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού) και ο επιφανειακός "εκμοντερνισμός" της μαγκιάς του Πειραιά, Αθήνας και άλλων λιμανιών με έναν απ΄τους προεξάρχοντες, τον παλιό επιδειξιομανή Νίκο Μάθεση.

Η νέα μαγκιά ήταν ένα είδος κληροδοτήματος από παραμορφωμένες αντιγραφές του ελλαδικού παρελθόντος και αδυναμίας κατανόησης της μικρασιάτικης παλιάς μαγκιάς που ήταν μπολιασμένη από την παράδοση των κωδίκων της πιάτσας των Οθωμανικών πόλεων.

Αν πληκτρολογήσετε τη λέξη μάγκας στο Google θα δείτε γραμένες ένα σωρό αρλούμπες. Ένας χαρακτηρισμός που "φοριέται" τελευταία είναι το "τζάμπα μάγκας". Θα ήθελα να ρωτήσω όλους αυτούς που χρησιμοποιούν ανώδυνα αυτό τον χαρακτηρισμό, "πώς είναι, ρε καλόπαιδα, ένας αληθινός μάγκας για σας;" και ν΄ακούσω τι θα μου λέγανε.

Τώρα λοιπόν, μιάς και κρίνω τους άλλους, θά΄πρεπε να πω κι εγώ, πως νομίζω ότι ήταν ένας αληθινός μάγκας. Πριν όμως, ακούστε μιά άλλη ανοησία που έγινε "θρύλος" από το 1975, χάρη στην "πρωτοτυπία" της ιδέας. 


Πρόκειται για ένα ηλεκτροσόκ που έκανε ο Σπύρος Ζαγοραίος πάνω στο προ πολλού πεθαμένο σώμα του ρεμπέτικου. Παίρνει το παλιό τραγούδι του Σπ. Περιστέρη "O μάγκας του Βοτανικού" (1933) και του αλλάζει τα φώτα. 


Στη καλύτερη περίπτωση θα μπορούσαν οι υπερασπιστές της ιδέας να πουν πως ο Σ.Ζ. ήθελε να ειρωνευτεί τη γενικότερη κατάσταση. Αυτά όμως είναι φαιδρά.
 Το link βρίσκεται αμέσως παρακάτω και θα σας οδηγήσει στο youtube για να το ακούσετε. Θα έβγαζα εξανθήματα αν το έφερνα μέσα σ΄αυτό το blog.



Εδώ μπορείτε ν΄ακούσετε την πρώτη εκτέλεση του 1933 από το Ζαχαρία Κασιμάτη


θα ακολουθήσει το κείμενο για τον μάγκα




Η καρδιά πέτρα...


Αυτός που είναι πραγματικά σκληρός...

τί θα πει όμως σκληρός;

Σκληρός γίνεται κανείς απ΄τις περιπέτειες των δρόμων της ζωής ή, από δύσκολες καταστάσεις, ενδοοικογενειακές και μη, στη παιδική ηλικία. Εκεί ανοίγονται δυό δρόμοι. Ή θα συντριβείς, ή θα σκληρύνεις για να τα βγάλεις πέρα. Και σκληραίνω σημαίνει,

δεν αφήνω τα εξωτερικά γεγονότα
ν΄αγγίξουν την εσώτερη μαλακή
υφή μου, αυτή που έχουν όλοι οι άνθρωποι.

Οι πραγματικά σκληροί άνθρωποι δε δείχνουν τη σκληράδα τους για ψύλλου πήδημα. Τη κρατάνε μέσα τους αλλά, όταν χρειαστεί, τα παίρνουν όλα σβάρνα.

Έτζι ήταν οι παλιοί νταήδες της Πόλης, έτζι ήταν κι ο Παναής Αλτσίτζογλου...